Teknoloji ve sağlık biliminin gelişmesi ile yüksek oranda hamilelikten korunma sağlayabilecek birçok farklı yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemler kişinin kendine özel olabilmesi ile, sağlık problemlerinin önüne geçmesinde ayrıcalık tanır. 5 farklı grupta yer alan yöntemleri incelediğimizde;
1.Hamilelikten Korunmak İçin Hormonal Yöntemler
Bu hamilelikten korunma yöntemi kadında uygulanır. Kadının yumurtlamasının önüne geçilerek, hamilelik durumu engellenir. Hormonsal korunma seçenekleri arasında bulunanlar ise;
Doğum kontrol hapları; Her gün düzenli alınan bu haplar, kadının yumurtlamasının önüne geçerek, hamile kalmayı engellemektedir. Kullanım şekli oldukça önemli olan bu haplar, doğru kullanılmadığı taktirde istenilen hedefe ulaşılmaz. Farklı doz ve şekillerde bulunan hapların koruyuculuk oranları da değişiklik göstermektedir. Piyasada yüksek koruyucu özelliklere sahip olan haplar bulunurken, daha düşük düzeyde koruyuculuk sağlayan haplar da mevcut. Hap kullanımı ile hem gebelikten korunma sağlarken, kadınlarda sık karşılaşılan rahim ve yumurtalık kanserlerine de koruyuculuk sağlar. Diğer korunma yöntemlerinde olduğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunma sağlanacağı fikri ise yanlıştır. Koruyuculuk düzeyi yüksek olan doğum kontrol hapları anne sütü miktarını azaltmaktadır. Bu nedenle emziren annelerde kullanılmamalıdır. Düşük dozda olanlar ise emzirme döneminde kullanıma uygundur.
Aylık iğneler; Kadınlarda her ay bir defa kas içine uygulanarak, yumurtlamanın önüne geçilir. Adet döneminde uygulanan bu iğneler bir aylık koruma sağlar. Doğum kontrol hapı ile kıyaslandığında ayda bir defa uygulanıyor olması ile daha düzenli bir şekilde uygulanma imkanını artırır.
3 aylık iğneler; aylık iğnelere oranla daha uzun süreli korunmayı hedefler. 3 aylık iğneler adet döneminin içerisinde uygulanır. 3 ay süre ile yumurtlama durumunun önüne geçilerek hamilelik durumunu ortadan kaldırır. Bu dönem içerisinde kadının adetlerine düzensizlik meydana gelebilmektedir. Adet olamama ya da ara kanamalar yaşama gibi durumlar yan etkileri arasındadır. Uzun süreli kullanımlarda tekrar hamile kalmak isteyenler, ortalama 6-9 ay sonrasında tekrar hamile kalabilir.
Ertesi gün hapı; herhangi bir korunma olmadan yaşanan birlikteliklerin neticesinde hamile kalmak istemeyen kadınların kullandığı ilaçtır. Cinsel birliktelikten itibaren ortalama 72 saat içerisinde kullanılması durumunda gebelik oluşmaz.
İmplant ( Deri altı uygulanan kapsüller); kadının kolunda iç kısımda, deri altına yerleştirilen silikon çubuktur. Ortalama kibrit çöpü uzunluğunda ve yapısında olan bu kapsüller uygulandıktan sonra ağrı oluşturmaz ve normal yaşamı etkilemez. Hormonsal etkileşimler ile yumurtlamanın önüne geçerek gebeliği engeller. Koruma süreleri uygulanacak olan kapsülün niteliğine göre değişmektedir. Korunma yöntemleri arasında oldukça etkili olan bu yöntem, adet dönemi içerisinde uygulanır.
2.Rahim İçi Hamilelikten Korunma Araçları
Rahim içine, cerrahi müdahale olmadan kolay ve basit bir şekilde yerleştirilecek araçlar sayesinde gebelikten korunma sağlanabilir. Rahim içine uygulanacak araç;
Sprial; rahim içerisine yerleştirilen plastik bir maddedir. Ortalama 10 yıla kadar koruma sağlayabilecek yapıda olan türleri bulunmaktadır. Ülkemizde en çok tercih edilen doğum kontrol yöntemlerinden biri olup, uzun süreli ve etkili koruyuculuk sağlaması sebebi ile tercih edilmektedir. Ana sağlığı merkezlerinde ücretsiz olarak uygulanabilmektedir. Sprial uygulamaları esnasında adetli olmak şart olmayıp, gebelik olmadığından emin olunan her zaman kolaylıkla uygulanabilmektedir.
3. Bariyer yöntemleri
Bu yöntem ile spermin, rahme ulaşmasını engelleyerek gebelik oluşumunun önüne geçilir. Erkek ya da kadın farklı şekillerde bu yöntemi kullanabilmektedir. Bariyer Yöntemi seçenekleri;
Kondom (Prezervatif); erkeklerin korunma yöntemleri arasında yer alır. Esnek ve ince yapıya sahip olan prezervatif, cinsel ilişki esnasında erkek tarafından kullanıldığında, spermin kadının rahimine ulaşmadan atılmasını sağlar. Prezervatif kullanımında en önemli olan nokta, kullanılan ürünlerin tek kullanımlık olduğunun bilinmesi olacaktır. Bunun dışında patlak, yırtık, delik prezervatif korunmayı engeller. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan da üstün düzeyde koruduğu için en çok tercih edilen korunma yöntemleri arasındadır.
Diyafram; kadınların rahim ağzına yerleştirerek korunma sağlayabileceği yöntemler arasında bulunuyor. Cinsel ilişki öncesinde yerleştirilen bu araç ilişki sonrası en az 6 saat beklenerek çıkarılmalıdır. Kullanılan diyafram çıkarıldıktan sonra hijyenik koşullara uygun temizlenerek tekrar kullanılabilir. Kullanım ömrü ortalama iki yıldır. Cinsel yolla bulaşılabilecek hastalıklara karşı da koruyucudur.
Spermisitler; vajina içine yerleştirilen, sperm öldürücü olarak tanımlanan korunma yöntemidir. Rahim içerisine ulaşan spermleri etkisiz hale getirerek gebelik durumunun önüne geçer. Cinsel ilişki öncesi de vajina içerisine uygulanır. Cinsel ilişki sonrası vajina içerisinin yıkanmaması gereklidir.
4.Hamilelikten Korunmada Cerrahi Yöntemler
Hamilelikten korunmak için yapılacak cerrahi müdahaleler ile gebeliğin önüne geçmekte en etkili yöntemlerdendir. Kadına ya da erkeğe uygulanabilmektedir.
Kadının Tüplerin Bağlanması; çocuk sahibi olmak istemeyen kadınların cerrahi müdahaleler doğrultusunda tüplerin bağlanarak gebeliğin önüne geçilmesi durumudur. Bu yöntemi tercih etmek için eşlerin onayı şart olup, yazılı beyan doğrultusunda işlem yapılır. Tüplerin ameliyat ile bağlanması sonucunda tekrar, gebe kalma durumu yaşanmaz. İşlem çok kısa bir sürede tamamlanarak aynı gün içerisinde normal hayata dönülür.
Erkek Kanallarının Bağlanması (Vazektomi); Çocuk sahibi olmak istemeyen çiftlerde, erkeklerin cerrahi müdahale ile sperm kanallarının bağlanarak gebelik oluşumlarının önüne geçilir. Evli ciflerde eşin yazılı onayı alınarak yapılan bu işlem sonrası koruyuculuğun başlama süresi ortalama 3 ay sürmektedir.
5.Doğal Yöntemlerle Hamilelikten Korunma
Yukarıda belirtilen herhangi bir hamilelikten korunma yöntemini kullanmayıp, farklı şekiller ile korunmaya yönelik yapılan çalışmalardır. Doğal korunma yöntemleri, kesin çözümler sağlamaz. Çocuk sahibi olmak istemeyen kişiler, bu yöntemi kullandıkları taktirde konuya tam olarak hakim olmaları gerekmektedir. Doğal korunma için hem kadın hem de erkek tarafından uygulanabilecek yöntemler bulunuyor. Bunlar;
Takvim yöntemi; kadının yumurtlama dönemlerinde cinsel ilişkiden kaçınarak korunma yöntemidir. Doğurganlık dönemleri, adet dönemleri düzenli olan kişilerde kolay saptanabilir. Kişi eğer emzirme, menopoz ya da hormonsal durumları etkileyici zamanlarda ise yumurtlama dönemlerini saptamak zor olabilmektedir.
Emzirme Yöntemi; doğum sonrasında bebeğini sadece anne sütü ile besleyen kadınlarda, cinsel birliktelik var olsa dahi yumurtlama gerçekleşmeyebilmektedir. Bu dönemde kadın âdet kanaması yaşar, sütun koruyuculuk özelliğinden ötürü yumurtlama meydana gelmez. Anne sütü oranı düştüğünde, ek gıdaya geçiş yapıldığında ya da emzirme kesildiğinde koruyuculuk kalkar. Koruyuculuk oranı çok düşük olan bu yöntem, doğum sonrasında plansız bir hamilelikten korunmak için dikkatle uygulanmalıdır.
Geri Çekme yöntemi; cinsel ilişkide erkeğin kadının vajinasına değil, dışarı boşalması durumuna denir. Bu yöntemi kullanabilmek için erkek boşalma esnasında değil, daha erken hareket etmelidir. Doğal hamilelikten korunma yöntemlerinden olan geri çekilme yöntemini uygulamak tamamen çiftlerin başarısına kalmış bir durum olup, güvenilir bir yöntem değildir.
