Çoğu kadın için menstrüasyon dönemini kabusa çeviren dismenore, yaşattığı ağrılı dönem ve diğer etkileriyle kurtuluşu olmayan bir süreç gibi görünür.

Dismenore Nedir?

Kadının günlük yaşamını ve aktivitelerine etkileyebilecek boyutta ağrılı adet görme olarak tanımlanabilecek olan dismenore, aşırı mentrüel ağrı olarak da tanımlanabilir.

Dismenore çoğunlukla;

• Suprapubik bölgede lokalize olan aralıklı kramp tarzı ağrı
• Bulantı
• Kusma
• İshal ile birlikte seyredebilir.

Dismenore Neden Olur?

Genellikle gençlerde beklenen primer dismenore, prostaglandin hormonunun üretimi ile meydana çıkan pelvik ağrıdır. İlk adet döngüleri sırasında gözlemlenir ve ilerleyen yaşlarda ağrı ve diğer şikayet bulgularının azalması beklenir.

Dismenore  primer (birincil) ve sekonder (ikincil) olarak sınıflandırılabilir. Birincil nedenleri hormonal denge ile ilintilidir. İkincil nedenler ise, altta yatan başka bir hastalığın sonucu olarak meydana gelme olasılığıdır.

Bunlar; endometriozis, adenomiyozis, enfeksiyonlar, myomlar, kistler gibi jinekolojik hastalıkları kapsar.

Bu nedenle, inatçı ağrılı adet dönemleri söz konusu ise, bir hekim kontrolünde, nedenlerinin açığa çıkartılması ve (varsa) altta yatan hastalığın teşhis ve tedavisinin hızla gerçekleştirilmesi açısında en doğru tercih olacaktır.

Dismenore Tanısı

Tanıda öncelikle hastanın öyküsü önem kazanır. Cevaplanması gereken bir takım sorular vardır. Bunlar:

• a)Ağrının ne zaman olduğu
• b)Ağrıyı geçirmek için ne yapıldığı
• c)Eşlik eden başka bir şikayetin olup olmadığı
• d)Doğum kontrol haplarının ağrıyı azaltıp azaltmadığı
• e)Gün geçtikçe ağrının şiddetlenip şiddetlenmediği ve
• f)Ağrılar nedeni ile aktivitenin bozulup bozulmadığıdır.

Dismenore Tedavisi

Orta derecedeki dismenore şikayetlerinin pek çoğu hafif ağrı kesicilerden fayda görür. Adetleri düzenli olan kişiler ağrıların başlamasını beklemeden, adet kanamasından bir gün önce ağrı kesici almaya başlarlar ise ağrıların şiddeti oldukça azalacaktır. Bu ilaçların tok karnına alınması mideye yönelik yan etkileri azaltır.

Ağrıların daha şiddetli olduğu durumlarda yatak istirahati ve karın bölgesine sıcak uygulaması fayda sağlayabilir. Bu amaçla içine sıcak su doldurulmuş bir şişe kullanılabilir. Başka bir tedavi yaklaşımı da doğum kontrol hapı kullanılmasıdır. Bunlar prostaglandin adı verilen ve ağrıdan sorumlu olan maddelerin yapımını azaltarak krampları engelleyebilir. Eğer doğum kontrol haplarından fayda sağlanmış ise gebelik arzu edilene kadar kullanılabilir. Ağrıların çok şiddetli olduğu durumlarda enjeksiyon şeklinde ağrı kesiciler kullanılabilir. Eğer tedavi ile şikayetler uzun süre giderilemiyorsa endometriozis gibi bir patolojiyi aramak maksadıyla laparoskopi yapılabilir. Primer dismenore ergenlk döneminin ve 20'li yaşların başında sık görülür. 25 yaşından sonra azalmaya başlar ve genellikle çocuk doğurduktan sonra kaybolur. Tipik olarak adet kanamasından kısa bir süre önce başlar ve 1-3 günde geçer. Sekonder dismenore ise perioddan birkaç gün önce başlar ve tüm kanama boyunca devam edebilir

Ağrılı adet (dismenore) tedavisi için öncelikle bu hastalığın teşhisinin konulması gerekir. Bunun için aşağıda yer alan belirtiler belirleyici olacaktır. Eğer bu belirtiler varsa, dismenore olarak bilinen ağrılı adetten söz edilebilir.

• Karının alt bölgesinde sancı
• Bulantı ve kusma
• Baş dönmesi
• İshal
• Baş ağrısı

Doğal Tedavi Yöntemleri

Yukarıda yer alan belirtiler varsa birincil dismenore vardır ve bu durum genel olarak normal kabul edilir. Dolayısıyla da çoğu zaman tıbbi bir tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Tedavi için uygulanacak yöntemler, evde ve hasta olan kişi ya da yakınları tarafından yapılır. Bu yöntemlerden bazıları şu şekildedir:

• Pelvik bölgesine ve sırtın alt kısımlarına sıcak su torbaları yerleştirmek
• Ilık su ile banyo yapmak
• Ayakları sıcak tutmak
• Fiziksel egzersiz ile kasılmaları kolaylaştırmak
• Karın bölgesine masaj yapmak
• Ağır yiyeceklerden kaçınmak
• Gevşemeye yardımcı olacak fiziksel egzersizleri yapmak
• Vitamin ve mineral takviyesi alarak kasları rahatlatmak

Buradaki yöntemler incelendiğinde hepsinin doğal olduğu ve dışarıdan alınan ilaçları içermediği görülecektir. Bu durum dahi birincil dismenorenin doğal olduğunu gösterir.

İlaç Tedavisi

Yapılan bir takım tetkikler sonucunda ağrılı adetin farklı bir nedenden dolayı kaynaklandığı tespit edilirse, buna uygun ilaç tedavisinin uygulanması söz konusu olacaktır. Bu tür tedaviler genellikle enfeksiyonların giderilmesi için kullanılan antibiyotiklerdir. PID ya da cinsel yol ile bulaşan bir takım hastalıkların tedavisi, genellikle ilaç ile yapılır ve bu ilaçlar kısa sürede olumlu sonuçlar verir.

Cerrahi Yöntemler

Eğer diğer tedavi yöntemleri işe yaramaz ve sonuç vermezse bu defa durum değişir ve cerrahi yöntemler devreye girer. Endometriozis, fibroidler ve kistler gibi durumlarda, cerrahi işlem ile bunların alınması söz konusu olur. Eğer bu yöntem de işe yaramaz ve ilgili kişinin çocuk beklentisi yoksa bu defa rahimin tamamen alınması gündeme gelebilir. Fakat bu, en son çaredir ve genellikle başvurulmaz. Burada bahsedilen yöntemler ile tedavi çoğu zaman başarılı bir şekilde yapılır.